بازشناسیِ روایات «اکوان دیو» در سنّتِ داستانیِ ایران
author
Abstract:
داستان نبرد رستم و اکوان دیو یکی از روایات مستقل و در عین حال کوتاهِ شاهنامه (186 بیت در تصحیح دکتر خالقی مطلق) است که احتمالاً به دلیل این اختصار، کمتر از روایاتِ پهلوانیِ رستم، در ادب رسمی و عامیانه مورد توجّه قرار گرفته است. با این حال ظاهراً اکوان دیو در سنّت داستانهای ایرانی نقش و حضور بیشتری داشته و نشانههایی از این تنوّع و تعدّد را هرچند به صورت پراکنده و کلّی میتوان بازشناسی کرد. از جمله گویا افراسیاب و اکوان دیو- در مقام دو نیرو و نمایندة اهریمن- با یکدیگر ارتباط-ها و همکاریهایی داشتهاند که برخی قراین و بازماندههای آن عبارت است از: جادو و افسون آموختنِ اکوان به افراسیاب در بیتی از شاهنامه، گذاشتن سنگ اکوان دیو به فرمان افراسیاب بر سرِ چاه- زندان بیژن، آمدن اکوان و نهادنِ خودِ او سنگ را بر چاه بیژن در اشارهای از عطّار، در عذاب بودنِ بیژن در چاه از دست اکوان در تلمیح همای شیرازی، زندانی شدن بیژن در چاه اکوان دیو، رفتن اکوان نزد افراسیاب و دادنِ وعدة کشتن رستم به او، ربودن اکوان، برزو را به خواستِ افراسیاب و نگهبانیِ برخیاس، پسر اکوان از سیاه چال بیژن در روایات نقّالی و عامیانه. احتمالاً اکوان در داستان بیژن و منیژه نیز بیشتر از آنچه در گزارشِ کنونیِ آن در شاهنامه میبینیم، نقش داشته است. در روایتهای نقّالی و عامیانه از مادر، برادر و فرزندان اکوان دیو نیز یاد شده که معروفتر از همه پسر وی برخیاس است. این دیو بنابر داستانی که قبل از قرن 8 ه.ق ساخته شده نگهبانِ چاه- زندانِ بیژن است و به دست رستم کشته میشود. حضور دیوهای دیگری با نام اکوان در متون ادبی و داستانیِ پس از شاهنامه هم نشان دهندة توجّه به این دیو در چرخة حلقة روایات ایرانی است.
similar resources
روایتشناسی «داستان اکوان دیو»
یکی از مباحث مهمی که در قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت روایتشناسی است که در معنای عام گذر از وضعیتی اولیه به سوی وضعیتی ثانویه است و کنش کنشگران بر این مبنا صورت میپذیرد.گریماس روایتشناسی ساختارگراست. او تلاشهای فراوانی جهت ارائه الگوهای معین در زمینۀ روایتشناسی انجام داده است.روایتشناسی گریماس بر اساس ریخت شناسی حکایتهای پراپ استوار است. در این مقاله داستان اکوان دیو در شاهنامه بر اسا...
full textروایتشناسی «داستان اکوان دیو»
یکی از مباحث مهمی که در قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت روایتشناسی است که در معنای عام گذر از وضعیتی اولیه به سوی وضعیتی ثانویه است و کنش کنشگران بر این مبنا صورت میپذیرد.گریماس روایتشناسی ساختارگراست. او تلاشهای فراوانی جهت ارائه الگوهای معین در زمینۀ روایتشناسی انجام داده است.روایتشناسی گریماس بر اساس ریخت شناسی حکایتهای پراپ استوار است. در این مقاله داستان اکوان دیو در شاهنامه بر اسا...
full textبازتاب اسطوره آفرینش آیین زروانی در داستان اکوان دیو
داستانِ جنگ رستم با اکوان دیو، یکی از حماسههای بسیار رازناک و خِردآشوبِ شاهنامه است که فردوسی با آگاهی کامل از این امر، نخستین کسی است که کوشیده تا رمز و راز آن را بگشاید. پژوهندگان اساطیر شاهنامه، تمام همت خود را تنها بر شناخت اکوان و تطبیق آن با یکی از شخصیتهای اساطیری مانند ایزد وای، ارزوشمنه (arezuşamana) و اکومنه (akumana) گمارده و به دیگر جنبههای این داستان نپرداختهاند. نگارنده بر این با...
full textبازتاب اسطوره آفرینش آیین زروانی در داستان اکوان دیو
داستانِ جنگ رستم با اکوان دیو، یکی از حماسه های بسیار رازناک و خِردآشوب شاهنامه است که فردوسی با آگاهی کامل از این امر، نخستین کسی است که کوشیده تا رمز و راز آن را بگشاید. پژوهندگان اساطیر شاهنامه، تمام همت خود را تنها بر شناخت اکوان و تطبیق آن با یکی از شخصیت های اساطیری مانند ایزد وای، ارزوشمنه (arezuşamana) و اکومنه (akumana) گمارده و به دیگر جنبه های این داستان نپرداخته اند. نگارنده بر این با...
full textبررسی کهنالگوها در فرش رستم و اکوان دیو بر اساس آرای یونگ
Depicting the stories of Shahnameh is an issue that has attracted the attention of artists in different periods. Among these artists, rug designers can be named. In Qajar era, images of Shahnameh abundantly can be seen on pictorial rugs. Rostam's battles and epic tales are the stories that are highly regarded by such artists. The battles of Rostam and his battle with the Akvan the demon h...
full textMy Resources
Journal title
volume 16 issue 30
pages 9- 37
publication date 2015-07-23
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023